© DVN, een project van Huygens ING en OGC (UU). Bronvermelding: Inge-Marlies Sanders, Sablairolles, Henriëtte Jacqueline, in: Digitaal Vrouwenlexicon van Nederland. URL: https://resources.huygens.knaw.nl/vrouwenlexicon/lemmata/data/Sablairolles, Henriette [17/03/2020]
SABLAIROLLES, Henriëtte Jacqueline (geb. Den Haag 30-7-1833 – gest. Oostvoorne 29-6-1890), toneelspeelster en operettezangeres. Dochter van Jacob Hendrik Sablairolles (1793-1833), toneelspeler, en Johanna Scholten (1793-1842), costumière. Henriëtte Sablairolles trouwde (1) op 31-5-1854 in Den Haag met Willem van Korlaar (1826-1871), toneelspeler; (2) op 22-5-1872 in Delft met Arend Frederik Bruijn (1819-1875), toneelspeler. Uit huwelijk (1) werden 5 kinderen geboren, van wie 1 zoon en 1 dochter de volwassen leeftijd bereikten.
Twee dagen na de geboorte van Henriëtte Jacqueline en haar tweelingzus Jacqueline Henriëtte stierf vader Jacob Hendrik Sablairolles aan de cholera. Moeder Johanna Scholten bleef achter met acht jonge kinderen, van wie Henriëttes tweelingzus overleed op 6 mei 1834. Haar vader was van beroep toneelspeler geweest en de twee oudste dochters van het protestantse gezin, Theodora Sophia (Sophie) en Wilhelmina Gerretje (Mina), hadden al enkele keren opgetreden in kinderrollen. Financieel stond het vaderloze gezin er slecht voor. Deze nood was waarschijnlijk de reden voor Henriëtte’s moeder om als costumière te gaan werken bij de Zuid-Hollandsche Tooneelisten, een in Den Haag gevestigd theatergezelschap. Sophie en Mina kregen bij hetzelfde gezelschap een engagement. In 1840 ging nog een zus, Suzanna Nannette, bij de Zuid-Hollandsche Tooneelisten spelen en op haar zeventiende kreeg ook Henriëtte een vast engagement, na reeds vaak in kinder- en travestierollen opgetreden te hebben. Een recensent schreef over Henriëtte aan het begin van haar carrière: ‘Dit lieve kind heeft ene alleraangenaamste stem, is zeer vrij en bevallig in haar spel, en kan, zo het zich blijft oefenen, het getal lieve actrices, die hare familie reeds opleverde, nog vermeerderen’ (Nieuwe Rotterdamsche Courant, 17 januari 1846).
Begin jaren 1850 verruilde Henriëtte Sablairolles Den Haag voor Amsterdam. Hier kreeg zij een engagement bij Boas en Judels in de Salon des Variétés. Bij dit gezelschap ontmoette ze de toneelspeler Willem van Korlaar, met wie zij in 1854 trouwde. In hetzelfde jaar werd de echtgenoot van haar zuster Mina mededirecteur van de Koninklijke Schouwburg in Den Haag. Henriëtte werkte vervolgens afwisselend in Den Haag en Amsterdam. Ze trad op in verschillende genres, maar het bekendst was ze om haar karakter- en karikatuurrollen en zangrollen. Over het algemeen was ze zeer bij het publiek geliefd, in het bijzonder om haar goede stem en schalkse voordracht. Daarnaast muntte ze uit in de operettes van Offenbach, onder meer als Diana in Orpheus in de onderwereld en als Metella in Het Parijsche leven.
Sablairolles’ eerste drie kinderen overleden allen binnen vier maanden. In 1858 werd er een gezonde zoon geboren, Willem (1858-1939), gevolgd door een dochter, Theodora Sophia, in 1861. Naar alle waarschijnlijkheid is Sablairolles na de geboorte van haar dochter tijdelijk gestopt met spelen. In 1871 overleed Willem van Korlaar. Sablairolles’ zoon was al op jonge leeftijd begonnen met spelen bij het gezelschap van zijn oom in Den Haag. Sablairolles hertrouwde met Arend Frederik Bruijn, toen een bekend acteur.
Eind jaren 1870 woonde Sablairolles in Amsterdam, waar ze was verbonden aan het gezelschap van De Boer. Na het overlijden van haar tweede man (in 1875) verhuurde ze kamers aan toneelspelers in haar huis aan de Ferdinand Bolstraat, zoals in 1879 aan de actrice Marie van Eijsden-Vink.
In 1881 verhuisde Sablairolles naar Rotterdam en werd lid van het gezelschap in de Kleine Comedie aan de Coolsingel. In april 1890 trad zij voor het laatst op, ter gelegenheid van haar benefietvoorstelling Moeder Moskou, van Boureois. Van de vier zusters Sablairolles was Henriëtte de enige die rond 1890 nog actief was als toneelspeelster. Mina was nog wel in leven, maar trad niet meer op. Henriëtte Sablairolles’ zoon Willem zou in de zomer van 1890 een toneelgezelschap beginnen in Rotterdam en bood zijn moeder een engagement aan. In de winter van datzelfde jaar zou Sablairolles haar veertigjarige toneeljubileum vieren, maar ze overleed onverwacht na een kort ziekbed op 56-jarige leeftijd in Oostvoorne, waar ze de laatste dagen van haar leven door haar zoon en schoondochter was verzorgd.
Naslagwerken
Coffeng.
Archivalia
- Stadsarchief Amsterdam: DTB.
- Haags Gemeentearchief: Bevolkingsregister 1840.
- Gemeentearchief Rotterdam: DTB. Toegang 179 (Tivoli archief).
- Theater Instituut Nederland, Amsterdam: personaliamap H. Sablairolles.
Gespeelde rollen
Voor andere dan de hierboven genoemde rollen, zie Coffeng.
Literatuur
- Nieuwe Rotterdamsche Courant, 17 januari 1846 [recensie].
- M.B. Mendes da Costa, Tooneel-herinneringen, deel 1 (Leiden 1900).
- M. van Eijsden-Vink, Mijn tooneelleven (Schiedam 1934) 16.
Auteur: Inge-Marlies Sanders
Biografienummer in 1001 Vrouwen: 756
laatst gewijzigd: 17/03/2020
De datum onder dit biografisch lemma geeft aan wanneer er voor het laatst aanvullingen en/of correcties in het stuk zijn doorgevoerd. Met ingang van 2023 is het project afgesloten.